Op het VO-congres van donderdag 27 maart is de impact van digitalisering op school en in het onderwijs het hoofdthema. In dit blog lopen we vooruit op het congres. De eerste weerstand tegen het uitbreiden van digitale mogelijkheden en slimme toepassingen van Artificial Intelligence (AI) zoals ChatGPT lijkt langzamerhand te verdwijnen; in het onderwijs zien we ook wel kansen. Maar waar kansen zijn, liggen ook uitdagingen. Wat zijn de voordelen van AI en verdere digitalisering in het onderwijs en waar moet een schoolorganisatie op letten?
Kansen en mogelijkheden
Gepersonaliseerd leren binnen handbereik
AI maakt het mogelijk om lesmateriaal af te stemmen op het niveau en de leerstijl van individuele leerlingen. Adaptieve leersystemen analyseren prestaties en passen de moeilijkheidsgraad aan, waardoor elke leerling in zijn eigen tempo kan groeien.
Efficiëntere administratie
ICT-systemen automatiseren veel administratieve taken, zoals het bijhouden van cijfers, roosters en aanwezigheid. Dit bespaart tijd voor docenten en medewerkers, zodat zij zich meer kunnen richten op lesgeven en begeleiding.
Betere ondersteuning voor docenten
AI kan docenten ondersteunen door lesmateriaal te genereren, toetsen automatisch na te kijken en gepersonaliseerde feedback te geven. Dit verlaagt de werkdruk en verhoogt de onderwijskwaliteit.
Verbeterde communicatie en samenwerking
Digitale leerplatformen en communicatietools maken het makkelijker voor leerlingen, docenten en ouders om met elkaar in contact te blijven. Dit bevordert de onderlinge betrokkenheid.
Datagedreven besluitvorming
Met behulp van AI en ICT kunnen scholen data analyseren om trends te herkennen, zoals leerachterstanden of uitvalrisico’s. Hierdoor kunnen preventieve maatregelen worden genomen en wordt beleid geoptimaliseerd.
Uitdagingen en aandachtspunten
Digitaal burgerschap
In het nieuwe curriculum wordt het belang van digitaal burgerschap onderstreept. Hoe weet je of informatie betrouwbaar is? Hoe zorg je ervoor dat leerlingen door algoritmen geen kokervisie ontwikkelen? Een kritische houding ten opzichte van bronnen en informatie is van belang. Iets dat ‘op het internet’ staat hoeft niet altijd waar te zijn (zoals bij de oudere generatie: ‘Het staat in de krant’ en dus is het waar). Hoe maak je leerlingen weerbaarder in alles wat online op ze afkomt? Hoe ziet de onlinewereld van leerlingen eruit en welke rol speelt school daarin? Hoe houden we het veilig voor onze leerlingen en medewerkers?
Professionaliseren van docenten
Om AI en verdere digitale mogelijkheden optimaal te benutten, moeten docenten, die vaak niet hiermee zijn opgegroeid, voldoende training en ondersteuning krijgen. Dit vraagt om investering in scholing en digitale vaardigheden.
Digitale ongelijkheid
Niet alle leerlingen hebben thuis toegang tot technologie. Scholen moeten ervoor zorgen dat digitalisering niemand buitensluit en gelijke kansen biedt voor alle leerlingen.
Privacy en gegevensbescherming
Scholen moeten zorgvuldig omgaan met privacywetgeving, zoals de AVG, en zorgen voor veilige opslag en verwerking van gegevens. Verder kan overmatige afhankelijkheid van digitaal werken problematisch zijn bij storingen, technische problemen en hack-aanvallen. Het blijft belangrijk dat docenten en leerlingen ook zonder technologie kunnen werken.
Doordachte inzet van technologie: doen!
(Verdere) digitalisering biedt enorme kansen voor het onderwijs: van efficiëntere administratieve processen tot gepersonaliseerd leren. Vanuit maatschappelijke relevantie kan het onderwijs op dit gebied niet achterblijven. Tegelijkertijd zijn er aandachtspunten zoals digitaal burgerschap, privacy, digitale ongelijkheid en de noodzaak van goede scholing.
Door een doordachte en verantwoorde inzet van technologie kan een schoolorganisatie de kwaliteit van onderwijs verbeteren en beter inspelen op de behoeften van leerlingen en docenten.
